Blog 115 jaar #14: De ‘A’ van AKAI of A-elftal

‘Ik vind het overigens een foeilelijk gezicht’, citeerde Het Vrije Volk bestuurslid Jaap Bontenbal van Excelsior op maandag 19 augustus 1974. Hij verwees naar de shirts waarin zijn club twee dagen eerder had gespeeld in het oefenduel tegen Hillegersberg. Hierop was een opvallende, gestyleerde hoofdletter ‘A’ aangebracht.

Shirtreclame was in Nederland nog niet toegestaan en dus was het wachten op het moment dat het naar de Eredivisie gepromoveerde Excelsior een telefoontje uit Zeist zou krijgen. Dat belletje kwam na de competitiewedstrijd tegen FC Den Haag. Als eerste club in de Eredivisie had Excelsior twee wedstrijden gespeeld met sluikreclame – want hoewel gekscherend werd beweerd dat de ‘A’ stond voor A-elftal, wist iedereen beter. De gestileerde ‘A’ was het beeldmerk van elektronicamerk AKAI.

Bontenbal verweerde zich in een vraaggesprek met de krant door te verwijzen naar clubs als FC Dordrecht en FC Volendam, die al langer met beeldmerken op hun shirts rondliepen: ‘Trouwens, wat doet de KNVB aan al die shirts met de bekende drie strepen en die met dat haantje-in-een-driehoekje?’ Aan de ‘A’ op het shirt van Excelsior kon volgens Bontenbal iedere willekeurige uitleg worden gegeven: ‘Op deze manier maakt niemand ons wat.’

Ondanks zijn ferme woorden, zwichtte Excelsior uiteindelijk toch voor de druk uit Zeist. Voor de uitwedstrijd tegen MVV werd de warming-up nog gedaan in shirts met de ‘A’ erop, maar toen de Kralingers aan de aftrap verschenen, droegen ze blanco shirts. Het idee voor shirtreclame – ontstaan in samenspraak met Rob Albers van AKAI – bleef echter leven. Misschien was een kleinere en niet gestyleerde ‘A’ op de shirts een beter idee?

Deze keer besloot Excelsior vooraf toestemming te vragen. Secretaris Aad Libregts stuurde een brief naar de KNVB. Daarin werd opnieuw gewezen naar andere clubs, bij wie logo’s op de shirts blijkbaar wel werden toegestaan. Libregts noemde dit ‘uiterst willekeurig en in strijd met de algemene beginselen van behoorlijk bestuur’. Bontenbal voegde daar in een nieuw interview met Het Vrije Volk aan toe: ‘Heeft de bond boter op het hoofd? Het heeft er alle schijn van. Wij vinden dat Excelsior wordt gediscrimineerd als het verbod om die A te dragen gehandhaafd wordt.’

De reden waarom Excelsior zich zo hard maakte voor deze vorm van reclame was wel duidelijk. De club was in 1974 als kampioen van de Eerste Divisie gepromoveerd naar de Eredivisie en voetballen op het hoogste niveau is duur, zo gaf Bontenbal toe: ‘Steun van AKAI is voor Excelsior van levensbelang. Wij willen graag in de Eredivisie blijven spelen. Dat kost geld.’

Meteen na het kampioenschap dook in Het Vrije Volk een verhaal op dat Excelsior een hoofdsponsor aan zich had verbonden. Hoewel aanvankelijk werd gesproken van ‘Meneer XYZ’ wist de krant al te melden dat het waarschijnlijk ging om AKAI. Er werd een bedrag genoemd van een half miljoen gulden. Voorzitter Henk Zon: ‘Als dat zo is, reken dan maar dat Excelsior volgend jaar in de Europacup 1 of 2 speelt.’

Ook Bontenbal wilde een paar maanden laten niet vertellen hoeveel de sponsoring opleverde, al vertrouwde hij de verslaggever wel toe dat het meer zou opleveren als de naam helemaal op het shirt zou mogen komen. Daarvoor kreeg Excelsior natuurlijk helemaal geen toestemming. Pas in 1982 werd shirtreclame toegestaan en toen kwam de naam van AKAI alsnog op de shirts en die zou daar tot 2000 op staan.

De band tussen AKAI en Excelsior ging overigens verder terug dan 1974. Jacques Albers sr, importeur van Japanse elektronica apparatuur, was al langer fanatiek supporter van de club en hij nam zijn zoon Rob Albers ook al op jonge leeftijd mee naar het stadion. Henk Zon deed nooit tevergeefs een beroep op de ondernemer, die de club regelmatig vele guldens toestopte als Excelsior krap bij kas zat.

,,Rond 1970 werd de steun van ons bedrijf aan Excelsior concreter’’, vertelde Rob Albers mij later in een interview. Hij was sinds het begin jaren zestig werkzaam in het bedrijf van zijn vader. ,,We zetten reclameborden langs de lijn, al was dat nog maar heel beperkt. Op het gebied van sponsoring mocht toen nog niet zo veel. We hebben wel eens meegemaakt dat er borden moesten worden afgeplakt. En zo waren we altijd op zoek naar acties om ons via Excelsior onder de aandacht te brengen.’’

Het shirt met de ‘A’ was volgens hem een uitgedachte publiciteitsstunt: ,,We wisten dat de KNVB zou ingrijpen, want die ‘A’ stond honderd procent voor AKAI.’’ Over de hechte band van AKAI met de club vertelde Albers: ,,Onze betrokkenheid bij Excelsior was veel groter dan andere sponsors, die het meestal na drie, vier jaar weer voor gezien hielden. Voor de naamsbekendheid hoefden we het op een bepaald moment niet meer te doen, die was honderd procent.’’

Rond de eeuwwisseling werd de naam van AKAI ook gekoppeld aan het nieuwe stadion waar Excelsior mee bezig was. Dat verhaal kreeg echter een andere wending, want het Japanse moederbedrijf had het moeilijk. In 2000 deed Albers het shirtsponsorschap van Excelsior over aan Stad Rotterdam Verzekeringen, dat tevens naamgever werd van het stadion. ,,Men wilde een tribune naar mij vernoemen, maar ik heb toen de naam I.J.B. Albers tribune aangedragen, naar mijn vader. Hij is tenslotte ooit begonnen met wat zou uitgroeien tot een trouw sponsorschap.’’

Rob Albers bleef een trouw bezoeker van de thuiswedstrijden. Hij was eerder een van de architecten geweest van de samenwerking met Feyenoord. In januari 2014 overleed hij op 69-jarige leeftijd aan de gevolgen van alvleesklierkanker. Op verzoek van de familie werd de naam van de tribune omgedoopt in Rob Albers tribune. Als eerbetoon aan deze gulle sponsor, maar bovenal trouwe supporter. In 2004 droeg Stad Rotterdam Verzekeringen het hoofdsponsorschap over aan DSW Zorgverzekeraar. Dat bedrijf staat – inmiddels gekoppeld aan een goed doel – nog steeds op de shirts.