Blog 115 jaar #36: Ogenblikken om niet meer te vergeten

,,Dat stukje laatst in het boekje van de supportersvereniging, dat heb jij geschreven toch?’’ Nol Braams keek mij vanuit zijn stoel aan. Nadat ik had beaamd dat dat artikel uit mijn pen kwam, ging hij verder: ,,Dat tweede doelpunt is altijd omstreden gebleven, maar ik weet dat ik die bal niet met mijn hand heb aangeraakt.’’

28 juli 1946. Voor het eerst sinds de degradatie in 1938 stond Excelsior op het punt om te promoveren naar de eerste klasse. In een promotie/degradatiepoule met VUC en Unitas had Excelsior in de laatste wedstrijd aan een gelijkspel genoeg om terug te keren in het ‘voetbalwalhalla’. Het beslissende duel tegen VUC werd gespeeld in Stadion Feijenoord, waar meer dan 50.000 mensen op de tribunes zaten. Het aantal varieert per verslag van 50.000 tot 58.000, maar dat het er veel waren, is zeker.

De middag waarop Nol Braams tegen mij begon over die befaamde wedstrijd, was ik niet om die reden bij hem. Ik werkte destijds aan een boekje over de historie van het stadion van Excelsior en hij kon me daarvoor aan materiaal en verhalen helpen. Zo vertelde hij dat Woudestein in de tijd waarin hij in het eerste voetbalde vaak uitverkocht was. ,,Niet voor niets speelden we ook regelmatig in de Kuip, zeker als het zo’n belangrijke wedstrijd als tegen VUC betrof.’’

Het was warm op 28 juli 1946 en iedereen die iets met voetbal had, leek wel naar het stadion van Feijenoord gekomen om Excelsior te zien promoveren. De druk op de spelers was enorm. Een dag eerder schreef Het Vrije Volk in een voorbeschouwing: ‘Good luck Excelsior, Rotterdam heeft zijn hoop op jou gevestigd.’ Voor Braams was de wedstrijd extra speciaal, omdat hij naar Indonesië zou vertrekken.

Er was amper afgetrapt of ‘goaltjesdief’ Nol Braams kreeg de eerste grote kans van de wedstrijd. Een scherp schot ging via de paal net achter. Helaas bleef het daarbij, want de Excelsior-spelers waren zenuwachtig. ‘Doelman Van der Torre kon soms geen bal vasthouden, aan de rechtervleugel kon Van der Stoep maar niet loskomen en Braams schoot in zijn zenuwachtigheid een paar keer naast’, aldus een van de verslagen.

Waar Rinus Smits in de derde minuut een Haagse treffer nog op de doellijn wist te voorkomen, was het na twintig minuten wel raak. Drie minuten daarna was het alweer gelijk. Piet Wigman zette voor en Nol Braams kopte binnen. Hierna zocht Excelsior de verdedigende stellingen weer op en dat bleek geen goed idee. Op slag van rust kwam VUC op 1-2.

De tienduizenden toeschouwers hadden weinig vertrouwen meer in een goede afloop voor Excelsior. Uit een wedstrijdverslag: ‘Vlak na rust trapten ze geen bal in de goede richting, waren ze steeds te laat en moesten ze het initiatief aan VUC laten.’ Excelsior kwam deze fase echter door en plotseling leken de spelers te beseffen dat er een stapje bij moest. Excelsior belegerde vervolgens het Haagse doel.

Tien minuten voor tijd kwam Excelsior op 2-2 dankzij de meest spraakmakende treffer van de middag. Een vrije trap van Wigman verdween via het hoofd van Braams uit een kluwen van spelers achter de doelman van VUC. Terwijl de massa op de tribune hoste en juichte, gingen de spelers van VUC verhaal halen bij scheidsrechter Schippers. ‘Luid misbaar bij de Hagenaars, want volgens hen had Braams in plaats van met ‘t hoofd den bal met de hand in de touwen geslagen’, schreef Sportwereld. ‘Doch de hr Schippers had niets gezien, of beter gezegd niet kunnen zien en de bal ging naar het midden.’

Het Rotterdamsch Parool, dat bij de 1-2 van VUC overigens ook een handje had waargenomen, schreef over deze treffer: ‘Duizenden toeschouwers zouden hebben gezworen, dat Braams het met zijn handen deed: de andere duizenden – waaronder ook wij – waren van meening, dat de bal met het hoofd in het net werd gewerkt.’ De Waarheid schreef: ‘waarbij wij de indruk kregen, dat de bal met de hand werd gespeeld.’ Scheidsrechter Schippers keurde het doelpunt gelukkig goed.

Zes minuten voor tijd volgde een minutenlang oorverdovend gejuich toen Aug van den Berg de wedstrijd met een berekend schot definitief in Rotterdams voordeel besliste, 3-2. Het Vrije Volk schreef: ‘In de kleedkamer ontlaadden zich de opgekropte zenuwen van de spelers. Gretig slurpten ze aan hun flesje limonade, kletsten elkander op de schouder en namen met stralende ogen de gelukwensen in ontvangst.’

Excelsior-voorzitter Leen van der Steen schreef later in een speciale uitgave van de Excelsior Kroniek: ‘En hoe vonden jullie het, toen in het Stadion een dikke 100.000 ogen getuigen waren van je triomf over VUC en een 50.000 kelen jubelden bij het maken van het winnende doelpunt? Ogenblikken om je hele leven lang niet meer te vergeten!!’

Arnoldus Wilhelmus Braams vertrok, zoals gezegd, in september 1946 naar Indonesië. Daar voetbalde hij mee in stedenwedstrijden en met het Indisch Elftal. Op 12 februari 1950 kwam hij weer in actie voor Excelsior. De spits, die op zeventienjarige leeftijd debuteerde voor het eerste elftal tegen CVV (3-3 en uiteraard maakte hij een doelpunt), kwam tussen 1942 en 1958 tot 233 officiële wedstrijden voor Excelsior. Daarin maakte hij 161 doelpunten.

,,Een record’’, zo wist de man die jarenlang het kaartensysteem van Henk Zon voortzette en dus precies wist hoe het zat met spelersstatistieken. Na zijn actieve voetbalcarrière was Braams onder meer bestuurslid en elftalleider van Excelsior. Hij werd gekroond tot lid in de Orde van Oranje-Nassau en was lid van verdienste van Sportclub Excelsior. Hij overleed op 25 mei 2004 op 78-jarige leeftijd. Zijn doelpuntenrecord zal vermoedelijk nog wel even in de boeken blijven staan.