Blog 115 jaar #48: Het is nog niet voorbij!

‘Opschieten!’ schreeuwde Ryan Koolwijk tegen doelman Arjan van Dijk. De doelman van Excelsior had in de dying seconds voorkomen dat Sparta uit een vrije trap kon scoren. Van Dijk hield de bal in zijn hand en hoorde Koolwijk schreeuwen. ,,Het lag open en ik dacht dat wij nog konden scoren’’, kijkt de aanvoerder van Excelsior terug op dat moment. ,,Geen idee wat dat was, want na het laatste fluitsignaal was wel duidelijk dat 1-1 voldoende voor ons was!’’

De adrenaline bereikte op dat moment zijn hoogtepunt bij Ryan Koolwijk. Ook de rest van het stadion van Sparta kookte bijna over. De toeschouwers waren kort voor het bovenstaande moment getuige geweest van een van de meest bizarre wendingen ooit in een wedstrijd van Excelsior. Een duel in de play-offs, over twee wedstrijden, met als inzet een plek in de Eredivisie. 175 minuten bleef het 0-0 en in de laatste vijf minuten ging de wereld op zijn kop.

Eredivisionist Sparta vocht voor handhaving op het hoogste niveau onder leiding van de ervaren Aad de Mos. Bij Excelsior stond debuterend hoofdtrainer Alex Pastoor aan het roer. Nadat Excelsior FC Zwolle had verslagen in de eerste ronde, wachtte in de finaleserie een dubbele ontmoeting met de stadgenoot. In de eerste wedstrijd was Sparta beter en kwam Excelsior goed weg. Het bleef 0-0 in Stadion Woudestein, maar de algemene opinie was dat Sparta de klus op Het Kasteel zou afmaken.

,,De spanning was voelbaar in het veld, aan beide kanten’’, herinnert Ryan Koolwijk zich de derby op de inmiddels legendarische zondag 16 mei 2010. ,,Het voetbal was dan ook niet hoogstaand, maar de spanning maakte veel goed. Het was natuurlijk vooral een bizarre slotfase met die penalty, het tegendoelpunt en de gelijkmaker van Guyon. Ik heb meer bizarre wedstrijden gespeeld, maar niet zo gek als die van 16 mei 2010 tussen Excelsior en Sparta.’’

Voordat de bizarre slotfase aanbrak, gebeurde er ook al van alles op Het Kasteel. Excelsior was voorafgaand aan het duel misschien geen favoriet, gaandeweg de wedstrijd waren het de Kralingers die het meest aanspraak maakten op een treffer. Jerson Ribeiro, Ryan Koolwijk en Daan Bovenberg waren dichtbij, maar paal, lat en voormalig Excelsior-doelman Cor Varkevisser stonden in de weg.

En toen brak minuut 88 aan. Luis Pedro ging het strafschopgebied in en werd ten val gebracht door Varkevisser. Scheidsrechter Jack van Hulten wees naar de stip, strafschop voor Excelsior. Guyon Fernandez ging hem nemen. ,,Ik ging achter die bal staan omdat ik ervan overtuigd was dat ik hem zou maken’’, keek hij later terug. ,,Tegen FC Zwolle had ik immers ook twee penalty’s genomen en die gingen er allebei in. Een zekerheidje, dacht ik.’’

Het tegendeel bleek waar, want de bal ging ruim naast het doel. Fernandez: ,,Nadat ik had gemist, dacht ik alleen maar: hoe kan dat op dit moment gebeuren?’’ Terwijl Fernandez de tranen nog uit zijn ogen veegde, werd het drama nog groter. Een inworp van Sparta werd verlengd en Rydell Poepon kopte zijn ploeg naar een 1-0 voorsprong. ‘Poepon houdt Sparta in de Eredivisie!’ schreeuwde Ruud van Os op Radio Rijnmond, waarmee hij het gevoel van waarschijnlijk iedereen verwoordde. De klok stond op 90 minuten, 1-0 op het scorebord, over en uit.

Het was volgens Koolwijk echter geen toeval dat Excelsior na de achterstand scherp bleef en daardoor snel de gelijkmaker op het scorebord wist te zetten: ,,Dat is iets waar Alex Pastoor altijd op hamerde. Wij moesten ons werk blijven doen, wat er ook in het veld gebeurde. We moesten altijd ons ding doen en dat deden we ook op dat moment. Kwam natuurlijk ook wat geluk bij kijken, want als Guyon diezelfde kans tien keer zou krijgen, zou die bal er waarschijnlijk negen keer niet ingaan…’’

Terwijl Aad de Mos in het veld feest vierde, was Pastoor bezig om zijn manschappen op hun plek te zetten. ‘Nog één keer’, leek hij ze toe te schreeuwen. ‘Het is nog niet voorbij!’ De aftrap werd genomen, de bal ging naar Norichio Nieveld. Die aarzelde niet, gaf een lange pass en op de rand van het strafschopgebied stond Leen van Steensel klaar, die hem doorkopte. Via zijn borst legde Fernandez de bal vervolgens klaar en haalde met een volley uit. Zonder na te denken schoot hij de bal met links in de hoek. 1-1!

Fernandez: ,,Op dat moment draaide de wereld volledig om. Ik sprak later mensen die het doelpunt niet eens gezien hadden, zo teleurgesteld waren ze over de 1-0 van Sparta. Ik rende meteen naar onze supporters en iedereen viel over elkaar heen. Onbeschrijflijk mooi. Dat moment zal ik nooit meer vergeten.’’

‘Wat gebeurt hier?!’ riep Jan Dirk Stouten op Radio Rijnmond nadat Fernandez de bal achter Varkevisser had geschoten. ‘Wat gebeurt hier?!’ herhaalde hij nog eens. Daarna sprak hij woorden waarmee hij de stadsderby van 16 mei 2010 treffend samenvatte: ‘Het is gek, het is macaber. Het is prachtig en lelijk tegelijk!’

Na de gelijkmaker was de wedstrijd nog niet afgelopen en het scheelde niets of Sparta was opnieuw op voorsprong gekomen. Een vrije trap van grote afstand werd bijna ingekopt, maar op dat moment had Arjan van Dijk dus de bal. In het opstootje dat ontstond, liet hij niet meer los, zelfs niet toen Koolwijk hem toeriep dat hij moest opschieten. Snel erna klonk het laatste fluitsignaal. Na 93 minuten op Het Kasteel was Excelsior gepromoveerd naar de Eredivisie.

Koolwijk: ,,Bij ons heerste natuurlijk een enorme blijdschap na afloop. Van het verdriet van Sparta heb ik niet zo veel meegekregen. Wij zijn na het laatste fluitsignaal meteen naar onze supporters gegaan. Daarna heb ik in de kleedkamer wel tranen gezien, maar dat was bij spelers van ons en dat waren tranen van blijdschap.’’

Excelsior hield het na de promotie in 2010 twee seizoenen vol op het hoogste niveau en degradeerde in 2012 onder leiding van John Lammers, voormalig assistent van Alex Pastoor. Zelf verhuisde Pastoor in 2011 naar NEC Nijmegen, om op 1 januari 2015 te worden aangesteld als hoofdtrainer van Sparta. Zes jaar nadat Excelsior zorgde voor de degradatie, werd de Kasteelclub in 2016 onder leiding van Alex Pastoor kampioen van de Jupiler League.

Documentaire over de promotie op 16 mei 2010: