Blog 115 jaar #6: De voetbalcarrière van Henk Zon

Henk Zon was dol op verzamelen. Hij plakte niet alleen toegangskaartjes, uitnodigingen, krantenverslagen en foto’s in zijn plakboeken, hij was ook degene die fanatiek bijhield welke spelers voor het eerste elftal uitkwamen. Elke speler kreeg een eigen kaartje, waarop per seizoen het aantal wedstrijden werd bijgehouden.

Zijn eigen kaartje bevat geen opsomming van het aantal wedstrijden per seizoen, maar een rijtje van alle duels waarin hij uitkwam. Alsof hij op voorhand wist dat het aantal wedstrijden dat hij zou spelen op dat ene kaartje zou passen. Naast twee invalbeurten kwam hij tot vijf officiële wedstrijden, waarin hij vanaf de aftrap mocht spelen.

Henk Zon, die zou uitgroeien tot Mister Excelsior, werd geboren in 1916 en kwam vanaf zijn zevende naar het Toepad om de voetballers aan het werk te zien. Langs de lijn moet hij er toen al van hebben gedroomd om zelf ooit in het shirt van de Kralingse club in actie te komen. Toen hij twaalf werd – en lid kon worden – werd hij meteen ingeschreven bij Excelsior.

Zon doorliep de door eerste elftal speler Jo Bak opzette jeugdafdeling en schopte het tot het tweede elftal. Hij speelde negen seizoenen voor het tweede, waarvan zeven als aanvoerder. Hij speelde soms als rechtshalf, maar was in principe rechtsback. In het eerste liepen destijds verdedigers als Rinus Smits en Kees Verboom en die waren moeilijk uit de ploeg te spelen.

Hij mocht wel meedoen in vijftien vriendschappelijke wedstrijden en in 1941 twee keer invallen bij het eerste. Op 26 januari verloor Excelsior – met Zon na rust in de ploeg – met 2-5 van Vriendschaar en bijna tien maanden later won Excelsior met 3-0 van ODS. Ook toen mocht hij in de tweede helft invallen.

Toch moest Zon tot Tweede Kerstdag van 1943 wachten op zijn officiële debuut als basispeler in het eerste elftal. Rienus Bal was door ziekte verhinderd en Zon verscheen als linkshalf aan de aftrap voor de uitwedstrijd tegen ODS. Volgens een krantenbericht geen beste wedstrijd: ‘Vertoonde spel stond op zo’n laag peil dat er van tweede klas voetbal geen sprake meer was.’

Excelsior won wel, met 1-2, door treffers van Nol Braams en Piet Wigman. In zijn dagboek schreef Zon over zijn ‘debuut’: ‘In de wedstrijd van 26 december 1943 heb ik naar mijn meening voor rust slecht gespeeld, maar na de rust mij volledig hersteld.’

In 1944 mocht hij zelfs twee keer meespelen. Eerst op 16 april thuis tegen Sparta (2-1). Hij was rechtsback in plaats van Chris Ernst, die ‘vanwege ernstige ziekte van zijn moeder verhinderd was’. ‘Er stond geen verslag in de dagbladen’, noteerde Zon. En: ‘Ik vind het heerlijk in het eerste elftal te spelen, maar dan onder andere omstandigheden’, verwijzend naar de reden waarom Ernst ontbrak. ‘Ik vond het een fijne wedstrijd, vooral omdat door allemaal ontzettend hard gewerkt is.’

Op 23 april was Rinus Smits absent en mocht hij meedoen in het bekerduel tegen Emma. Volgens een krantenbericht speelde Zon ‘een goede partij’. Dat vond hij zelf ook: ‘Dit is wel een van de beste wedstrijden die ik in mijn voetballoopbaan gespeeld heb, naar mijn meening’. Desondanks verloor Excelsior met 2-3. De ploeg stond met 2-1 voor toen een ‘klein foutje’ van Chris Ernst tot de 2-2 leidde. Twee minuten later werd het 2-3. ‘Ontzettend jammer’, schreef Zon.

Ook zijn voorlaatste wedstrijd voor het eerste elftal op 24 maart 1946 ging verloren. Het werd 2-1 voor Fortuna. Zon zou spelen als linksback, maar het liep anders, zo blijkt uit zijn notities: ‘De T.C. had mij als rechtsback opgesteld, maar daar R. Smits zijn linker enkel niet geheel in orde was, zeide hij dat ik maar linksback moest spelen, daar hij anders de wedstrijd misschien niet uit zoudt kunnen spelen, dit was wel heel jammer voor mij.’

Hij kreeg naar eigen zeggen aan de linkerkant geen vat op het spel, waardoor Smits en hij toch maar wisselden. Zijn analyse van het verloren duel: ‘Ik zelf speelde een heel slechte wedstrijd en ook L. Dörr bracht er niets van terecht. R. Smits speelde volgens mij heel goed en vooral… als linksback, de rest was matig.’

In 1945 trad Henk Zon toe tot het bestuur als Commissaris van Materiaal en was daarnaast regelmatig als grensrechter actief. Nog één keer zou hij als speler voor het vlaggenschip van de vereniging uitkomen: Op 7 juni 1947 tegen Neptunus. Gezien de weinige woorden die hij deze keer opschreef, was hij inmiddels meer bestuurslid dan voetballer. Meer dan de datum, de tegenstander en de uitslag (2-2) noteerde hij niet. Al vermeldde hij nog wel: ‘H. Zon rechtsback’.